هر روز بدون آنکه فکر کنیم، شیر آب را باز میکنیم و لیوانی آب مینوشیم، برنج میپزیم، چای دم میکنیم یا حتی به کودکمان آب میدهیم. اما یک سؤال اساسی وجود دارد: آیا واقعاً این آبی که از لولهها جاری میشود، سالم است؟ بیشتر ما تصور میکنیم چون آب شهری از تصفیهخانه میگذرد، حتماً استاندارد و قابل اعتماد است. اما واقعیتهایی پشت پرده وجود دارد که کمتر دربارهشان صحبت میشود. در این مقاله، نگاهی میاندازیم به حقیقتهایی که شاید تاکنون نشنیدهاید.
۱. تصفیهخانهها کافی نیستند!
در مراحل تصفیه آب شهری، معمولاً از فیلترهای درشت، تهنشینی، لختهسازی و کلرزنی استفاده میشود. این فرآیندها برای قابل شرب کردن اولیه آب طراحی شدهاند، اما نه برای حذف تمام آلودگیهای شیمیایی، فلزات سنگین یا میکروارگانیسمهای مقاوم.چیزی که اغلب نادیده گرفته میشود: تصفیهخانهها آب را “قابل استفاده” میکنند، نه “کاملاً بیخطر”.
۲. کلر، دوست یا دشمن؟
کلر مادهایست که برای از بین بردن باکتریها و ویروسها به آب اضافه میشود. اما مقدار باقیمانده آن در آب میتواند برای بدن مضر باشد. خطرات مصرف کلر با آب: ایجاد ترکیبات سرطانزا مانند تریهالومتانها تحریک مجاری تنفسی و پوست طعم و بوی ناخوشایند در آب و غذا کلر در حد کنترلشده مفید است، اما آیا واقعاً میتوان به کنترل دقیق آن در همه مناطق اعتماد کرد؟
۳. نیترات؛ تهدیدی پنهان
در مناطق کشاورزی یا اطراف چاههای نیمهعمیق، احتمال ورود نیترات و نیتریت به آب زیاد است. این مواد بیرنگ و بیبو هستند، اما اثرات بسیار خطرناکی دارند؛ مخصوصاً برای نوزادان. خطرات نیترات بالا: ایجاد بیماری «نوزاد آبی» (blue baby syndrome) اختلال در اکسیژنرسانی به خون احتمال سرطان معده در بزرگسالان آزمایشهای دورهای در برخی شهرها نشان دادهاند که سطح نیترات در آب لولهکشی بالاتر از حد مجاز است.
۴. فلزات سنگین از لولهها وارد آب میشوند
حتی اگر آب در تصفیهخانهای مدرن و پیشرفته پاک شود، همچنان مسیر طولانیای در پیش دارد: شبکهی لولهکشی شهری، که در بسیاری از نقاط کشور، فرسوده، قدیمی و فلزیست. عواقب استفاده از لولههای قدیمی: ورود فلزاتی مانند سرب، جیوه، آلومینیوم یا آهن به آب اثرات عصبی، کلیوی و حتی سرطانزا تغییر طعم و رنگ آب هیچ تضمینی نیست که لولهای که از خیابان تا خانه شما کشیده شده، سالم و ایمن باشد.
۵. آب شفاف، لزوماً سالم نیست
یکی از بزرگترین باورهای غلط این است که «آب باید شفاف باشد، پس مشکلی ندارد». در واقع، بسیاری از مواد شیمیایی، نیتراتها، باکتریها و فلزات سنگین بیرنگ و بیبو هستند. شما ممکن است سالها آب آلوده بنوشید، بدون آنکه متوجه شوید.
۶. بیماریهایی که از آب میآیند
برخی بیماریها ممکن است بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از کیفیت پایین آب ناشی شوند: بیماریهای گوارشی (دلدرد، اسهال، نفخ مزمن) نارسایی کلیه اختلالات پوستی و آلرژی افزایش خطر سرطانها اختلال رشد در کودکان مصرف مداوم آب ناسالم، حتی اگر بدون علائم فوری باشد، میتواند اثرات تجمعی و بلندمدت داشته باشد.
۷. راهحل چیست؟
در شرایطی که نمیتوانیم بهطور کامل به کیفیت آب شهری اعتماد کنیم، باید مراقب سلامت آب در خانه خودمان باشیم. راهکارهای پیشنهادی: استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی آزمایش کیفیت آب با کیتهای مخصوص یا مراجعه به آزمایشگاه بررسی لولهکشی داخلی و تعویض لولههای فرسوده پرهیز از جوشاندن مداوم آب به عنوان راهکار دائم (که ممکن است اثر معکوس داشته باشد)
جمعبندی:
آب لولهکشی الزاماً آلوده نیست، اما الزاماً هم سالم نیست. اگرچه دولتها و شهرداریها تلاش میکنند کیفیت آب را حفظ کنند، اما عوامل مختلفی مثل قدیمی بودن زیرساختها، آلودگی منابع طبیعی و فرسودگی لولهها باعث میشوند که سلامت آب تا رسیدن به خانه، زیر سؤال برود.بهتر است بهجای اعتماد کامل، با آگاهی و نظارت، از سلامت آب مصرفی مطمئن شویم.
